- morfologia z rozm. autom.
- retikulocyty
- mocz badanie ogólne + osad
- mocznik
- kreatynina +GFR
- kwas moczowy
- białko
- albuminy
- sód
- potas
- chlorki
Profil NERKI jest pakietem 10 badań umożliwiających ocenę pracy nerek, odgrywających ważną rolę w naszym organizmie. Ich głównym zadaniem jest produkcja moczu, która zachodzi dzięki filtrowaniu krwi– nerki zachowują w naszym ustroju potrzebne elementy, a te zbędne usuwają wraz z powstałym moczem. W razie nieprawidłowego funkcjonowania nerek, może dojść do nagromadzenia substancji toksycznych i szkodliwych co w konsekwencji może spowodować poważne choroby. Ważne jest, aby wykryć wszelkie nieprawidłowości już na samym początku, ponieważ uszkodzenie nerek może powodować bardzo szybkie pogorszenie stanu pacjenta. Nie należy bagatelizować żadnych
objawów związanych z układem wydalniczych i wykonywać profilaktyczne badania nerek, które pozwolą zapobiec takim sytuacjom.
Kiedy udać się na badania? Jakie objawy są alarmujące?
– zmiana ilości oddawanego moczu
– trudności w oddawaniu moczu
– ból i dyskomfort podczas oddawania moczu
– zmiana zabarwienia moczu
– ból pleców
– gorączka, nudności
Morfologia krwi obwodowej z rozmazem automatycznym ocenia ogólny stan organizmu na wielu płaszczyznach. Poziom krwinek czerwonych i ich parametrów sprawdza między innymi obecność bądź brak anemii, a dzięki wskaźnikom czerwonokrwinkowym wskazuje z jakim rodzajem niedoboru mamy do czynienia. Płytki krwi pomagają ocenić potencjał krzepliwości naszej krwi, oceniając np. ryzyko wystąpienia zakrzepicy. Krwinki białe to nasze ,,siły obronne”. Ich poziom i proporcja pomiędzy poszczególnymi rodzajami leukocytów ocenianymi w rozmazie może pomóc rozpoznać rodzaj zakażenia (bakteryjne czy wirusowe), ale również sugerować chorobę pasożytniczą bądź alergię. Mocz jest płynem powstającym w procesie filtrowania (oczyszczania) krwi przez nerki. W procesie tym substancje nadal potrzebne w funkcjonowaniu organizmu – białka, glukoza – są odzyskiwane i powracają do krwioobiegu. Wszystkie niepotrzebne toksyczne produkty przemiany materii zachodzącej w organizmie (np. mocznik) trafiają do moczu, który wydalany jest w ilości ok. 1,5 litra na dobę. Badanie ogólne moczu to badanie, które ze względu na ogromną diagnostyczną wartość wyników jest jedną z najczęściej zlecanych i wykonywanych analiz laboratoryjnych. Jest również badaniem przesiewowym, pozwalającym na wykrycie patologii układu moczowego jeszcze w okresie bezobjawowym.
Mocz na badanie należy przynieść z porannej próbki moczu, ze środkowego strumienia, co znaczy, że pierwsza część moczu powinna trafić do toalety, kolejna czyli środkowa do pojemnika, i ostatnia znowu do toalety. Mocznik to finalny produkt przemiany białkowej, zbudowany jest z amoniaku oraz dwutlenku węgla. W cyklu mocznikowym dochodzi do rozpadu białek do aminokwasów, które następnie rozkładają się na ketokwasy oraz amoniak, który jest toksyczny dla organizmu. Następnie jony amonowe są transportowane do wątroby, gdzie są przekształcane w mniej toksyczny mocznik. Jest on transportowany z krwią do nerek, gdzie po przefiltrowaniu zostaje usunięty z organizmu wraz z moczem. Badanie wykonywane jest u pacjentów, u których konieczne jest przeprowadzenie diagnostyki w związku z podejrzeniem nieprawidłowości w funkcjonowaniu nerek. Trzeba wziąć pod uwagę, że stężenie mocznika zależy od aktywności, diety pacjenta, podaży białka w diecie oraz stanu nawodnienia. Badanie kreatyniny i GFR – często jest wykonywane profilaktycznie w celu określenia sprawności pracy nerek pacjenta, nawet gdy ten nie dostrzega u siebie jeszcze żadnych negatywnych objawów, które mogłyby świadczyć o jakichś zaburzeniach. Pozwala na określenie prawidłowości filtracji kłębuszkowej w nerkach. Zaleca się je wtedy, gdy u pacjenta podejrzewa się uszkodzenie nerek z powodu narażenia na działanie różnorodnych toksyn, czy też z powodu przyjmowanych leków. Oznaczanie poziomu kreatyniny jest ważne przed różnego rodzaju operacjami i zabiegami chirurgicznymi oraz przed badaniami diagnostycznymi, które wymagają podania kontrastu (tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny, koronarografia). Kwas moczowy z kolei jest produktem końcowym metabolizmu puryn. Źródłami puryn są: pokarm (np. wątroba, sardynki, anchois, piwo), synteza własna organizmu (tzw. endogenna), ale związki purynowe stanowią również produkt rozpadu kwasów nukleinowych. W wątrobie na skutek działania pewnych enzymów dochodzi do metabolizmu puryn, a ostatecznym produktem rozkładu puryn jest kwas moczowy. Kwas moczowy powinien ulec wydaleniu przez nerki i to właśnie z moczem usuwana jest największa jego ilość. Zaburzenia wydalania kwasu moczowego i jego nadmierne gromadzenie się w organizmie mogą być spowodowane niektórymi chorobami, a akumulacja kwasu moczowego może prowadzić do poważnych powikłań. Badanie kwasu moczowego wykonywane jest m.in. u pacjentów cierpiących na chorobę nowotworową, którzy leczeni są chemioterapią, na etapie diagnostyki oraz kontrolnie u pacjentów ze zdiagnozowaną dna moczanową, czy w procesie diagnozowania kamicy moczowej. Białko całkowite i albuminy we krwi są wskaźnikami stanu odżywienia i nawodnienia organizmu, oraz diagnozowania przyczyn i stopnia obrzęków. Ich stężenie jest wskaźnikiem stanu wątroby i nerek. Albumina jest najliczniejszym białkiem krążącym w osoczu. Stanowi połowę całkowitej zawartości białka w osoczu zdrowych ludzi. U ludzi albumina surowicy działa jako istotny modulator ciśnienia krwi. Badanie poziomu białka całkowitego jest zalecane osobom, u których występują objawy mogące wskazywać na jego niedobór, niedożywienie organizmu, odwodnienie lub przewodnienie, choroby autoimmunologiczne, choroby nerek, wątroby lub jelit, a także choroby nowotworowe. W przypadku zaobserwowania u siebie obrzęków, krwotoków, trudno gojących się siniaków, dużego spadku masy ciała, często nawracających i przedłużających się infekcji, zaparć, ogólnego osłabienia, zawrotów głowy, bólu kości i stawów należy zgłosić się do lekarza lub wykonać badania poziomu białka całkowitego. Sód stanowi główny składnik płynów ustrojowych i jest niezbędny do utrzymania równowagi kwasowo- zasadowej. Ma wpływ na właściwe funkcjonowanie mięśni i nerwów oraz jest składnikiem enzymów, a wraz z potasem reguluje gospodarkę wodną organizmu. Sód jest antagonistą potasu. Sód znajdziemy w produktach takich jak: sól i pokarmy, do produkcji których się jej używa. Potas wraz z sodem są niezbędnymi pierwiastkami do prawidłowej gospodarki wodnej organizmu. Jest on składnikiem płynów wewnątrzkomórkowych, enzymów i soków trawiennych. Potas odpowiada za właściwą pracę mięśni i nerwów. Zwiększa on także przepuszczalność błon komórkowych i stymuluje gruczoły wydzielnicze. Potas jest antagonistą sodu. Chlorki wraz z sodem odpowiadają za gospodarkę wodną w organizmie i są niezbędne do zachowania równowagi kwasowo- zasadowej. Znajdują się one w płynach ustrojowych i potrzebny jest do wytworzenia kwasu solnego w żołądku oraz mają również wpływ na pracę serca. Określenie liczby retikulocytów stanowi podstawę oceny aktywności erytropoetycznej szpiku. Ma to szczególne znaczenie w określaniu erytropoezy przy niedokrwistościach hemolitycznych i niedokrwistościach, ale również w kontroli leczenia preparatami żelaza niedokrwistości.