Profil PRZED ZABIEGIEM

morfologia z rozm. autom.
OB
PT i INR
APTT
glukoza
sód
potas
chlorki
mocznik
kreatynina + GFR
AspAt
AlAt
bilirubina
HbsAg
przeciwciała anty-Hbs
Hbc total
HCV-G

Profil PRZED ZABIEGIEM pomaga ocenić stan zdrowia oraz brak przeciwwskazań do wykonania zabiegów i operacji. Morfologia krwi obwodowej z rozmazem automatycznym ocenia ogólny stan organizmu na wielu płaszczyznach. Poziom krwinek czerwonych i ich parametrów sprawdza między innymi obecność bądź brak anemii, a dzięki wskaźnikom czerwonokrwinkowym wskazuje z jakim rodzajem niedoboru mamy do czynienia. Płytki krwi pomagają ocenić potencjał krzepliwości naszej krwi, oceniając np. ryzyko wystąpienia zakrzepicy. Krwinki białe to nasze ,,siły obronne”. Ich poziom i proporcja pomiędzy poszczególnymi rodzajami leukocytów ocenianymi w rozmazie może pomóc rozpoznać rodzaj zakażenia (bakteryjne czy wirusowe), ale również sugerować chorobę pasożytniczą bądź alergię. OB to badanie oceniające obecność lub brak procesu zapalnego w organizmie, różnicuje też choroby o charakterze przewlekłym od tych ,,ostrych’’. Stan zapalny jest reakcją obronną na szkodliwy bodziec zapalny. W organizmie dochodzi do aktywacji komórek układu immunologicznego, pojawiają się mediatory zapalne, zmienia się przepuszczalność naczyń, dochodzi do aktywacji układów krzepnięcia i fibrynolizy oraz wiele innych. Odpowiedź zapalna może być miejscowa lub uogólniona, a jej przebieg jest ostry bądź przewlekły (ostry stan zapalny występuje, np. w szybko rozwijającej się infekcji, a przewlekły stan zapalny organizmu obserwujemy przykładowo w chorobach układowych tkanki łącznej, przewlekłym wirusowym zapaleniu wątroby i wielu innych). Markerami stanu zapalnego nazywamy wskaźniki laboratoryjne, których wartość wzrasta podczas reakcji zapalnych. Takim wskaźnikiem jest wzrost odczynu Biernackiego. Nieprawidłowy poziom PT i INR, (wyliczany międzynarodowy współczynnik znormalizowany)może świadczyć o zwiększonym ryzyku krwawienia lub zakrzepicy. Badanie zewnątrzpochodnego szlaku krzepnięcia wykrywa niedobór lub zaburzoną czynność czynników II, V, VII, X oraz fibrynogenu(czynnik I). Wskazaniem do wykonania INR jest ocena funkcji wątroby – czynniki zależne od witaminy K (II, VII, IX, X) są syntezowane w wątrobie. Jednym z pierwszych objawów niewydolności wątroby jest wydłużenie czasu protrombinowego diagnostyka zespółu wykrzepiania wewnątrznaczyniowego , monitorowanie leczenia doustnymi antykoagulantami, podejrzenie skazy krwotocznej będącej wynikiem niedoboru lub nieprawidłowego działania czynnika V, VII, X, podejrzenie niedoboru witaminy K. INR zależy od odczynników użytych do oznaczania PT. Badanie PT jest wykonywane z osocza krwi żylnej. Pacjent powinien zgłosić się do laboratorium w godzinach porannych na czczo. Przed pobraniem należy unikać nadmiernego wysiłku oraz stresu. Glukoza może wykazać cukrzycę, która niestety jest chorobą cywilizacyjną i coraz częściej dotyka ludzi w wieku średnim. Badanie glukozy we krwi jest jednym z podstawowych badań krwi wykonywanych w przypadku pojawienia się u pacjenta niepokojących objawów, które mogą sugerować zaburzenia tolerancji węglowodanów, jak np. : częstsze oddawanie moczu, wzmożone pragnienie, zwiększony apetyt, uczucie senności, nagły przyrost masy ciała w ciągu kilku miesięcy, przyspieszone tętno problemy ze wzrokiem, zaburzenia neurologiczne (np. niepokój, drgawki), utrudnione leczenie trwających infekcji. Kontrola stężenia glukozy we krwi powinna być przeprowadzana również u osób: z nadciśnieniem i chorobami układu sercowo-naczyniowego, kobiet w ciąży, kobiet z zespołem policystycznych jajników (PCOS), z chorobami tarczycy, ze schorzeniami trzustki, z chorobami nadnerczy, z zespołem po posiłkowym, który występuje po operacji żołądka, których najbliżsi krewni chorują na cukrzycę. Sód stanowi główny składnik płynów ustrojowych i jest niezbędny do utrzymania równowagi kwasowo- zasadowej. Ma wpływ na właściwe funkcjonowanie mięśni i nerwów oraz jest składnikiem enzymów, a wraz z potasem reguluje gospodarkę wodną organizmu. Sód jest antagonistą potasu. Sód znajdziemy w produktach takich jak: sól i pokarmy, do produkcji których się jej używa. Potas wraz z sodem są niezbędnymi pierwiastkami do prawidłowej gospodarki wodnej organizmu. Jest on składnikiem płynów wewnątrzkomórkowych, enzymów i soków trawiennych. Potas odpowiada za właściwą pracę mięśni i nerwów. Zwiększa on także przepuszczalność błon komórkowych i stymuluje gruczoły wydzielnicze. Potas jest antagonistą sodu. Chlorki wraz z sodem odpowiadają za gospodarkę wodną w organizmie i są niezbędne do zachowania równowagi kwasowo- zasadowej. Znajdują się one w płynach ustrojowych i potrzebny jest do wytworzenia kwasu solnego w żołądku oraz mają również wpływ na pracę serca. Mocznik to finalny produkt przemiany białkowej, zbudowany jest z amoniaku oraz dwutlenku węgla. W cyklu mocznikowym dochodzi do rozpadu białek do aminokwasów, które następnie rozkładają się na ketokwasy oraz amoniak, który jest toksyczny dla organizmu. Następnie jony amonowe są transportowane do wątroby, gdzie są przekształcane w mniej toksyczny mocznik. Jest on transportowany z krwią do nerek, gdzie po przefiltrowaniu zostaje usunięty z organizmu wraz z moczem. Badanie wykonywane jest u pacjentów, u których konieczne jest przeprowadzenie diagnostyki w związku z podejrzeniem nieprawidłowości w funkcjonowaniu nerek. Trzeba wziąć pod uwagę, że stężenie mocznika zależy od aktywności, diety pacjenta, podaży białka w diecie oraz stanu nawodnienia. Badanie kreatyniny i GFR – często jest wykonywane profilaktycznie w celu określenia sprawności pracy nerek pacjenta, nawet gdy ten nie dostrzega u siebie jeszcze żadnych negatywnych objawów, które mogłyby świadczyć o jakichś zaburzeniach. Pozwala na określenie prawidłowości filtracji kłębuszkowej w nerkach. Zaleca się je wtedy, gdy u pacjenta podejrzewa się uszkodzenie nerek z powodu narażenia na działanie różnorodnych toksyn, czy też z powodu przyjmowanych leków. Oznaczanie poziomu kreatyniny jest ważne przed różnego rodzaju operacjami i zabiegami chirurgicznymi oraz przed badaniami diagnostycznymi, które wymagają podania kontrastu (tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny, koronarografia). Aminotransferaza asparaginianowa (AspAt) i aminotransferaza alaninowa (AlAt) to enzymy oceniające stan wątroby. Zwiększenie aktywności aminotransferaz (AlAT, ALT i AspAT, AST) jest często spotykanym objawem i może być spowodowane m.in. chorobami wątroby. AlAT jest wskaźnikiem bardziej swoistym dla wątroby, AspAT zaś występuje także w innych narządach (serca, tarczycy) i jej aktywność może być zwiększona w ich chorobach. Umiarkowane zwiększenie aktywności aminotransferaz (wzrost poniżej 5 razy ponad normę), gdy stosunek AspAt do AlAT (tzw. wskaźnik de Ritisa) jest większy od 1, może wskazywać zwłaszcza na alkoholowe uszkodzenie wątroby, stłuszczenie wątroby i marskość. Bilirubina to produkt rozpadu hemu, głównie hemoglobiny z erytrocytów. Jej stężenie rośnie w przebiegu chorób wątroby, dróg żółciowych i zespołów hemolitycznych. Bilirubina jest markerem w diagnostyce laboratoryjnej, który jest niezbędny przy diagnozowaniu chorób, w tym żółtaczki, kamieni żółciowych. Badanie stężenia bilirubiny wykonuje się w przypadku różnicowania żółtaczek, oceny funkcji wątroby, podejrzenia zakażenia wirusem zapalenia wątroby, podejrzenia uszkodzenia hepatocytów (zatrucia grzybami, lekami, narkotykami), występowania objawów wskazujących na chorobę dróg żółciowych oraz trzustki, podejrzenia niedokrwistości hemolitycznej. HbsAg to badanie na obecność wirusa żółtaczki typu B. Wirus HBV powoduje wirusowe zapalenie wątroby typu B, przewlekłe lub ostre, które nieleczone prowadzi do żółtaczki, a w późniejszym czasie predysponuje do rozwinięcia nowotworu wątroby. HBV przenosi się drogą krwi lub drogą kontaktów seksualnych. Jest wykrywany po około 1-2 miesiącach od zakażenia, jeszcze przed wystąpieniem objawów choroby. Przeciwciała anty-Hbs to badanie poszczepiennej odporności na zakażenie wirusem żółtaczki typu B. Wysoki poziom przeciwciał jest skuteczną ochroną przed zakażeniem tym wirusem i co za tym idzie eliminuje ryzyko powikłań po wirusowym zapaleniu wątroby typu B. Wynik dodatni powyżej 10 IU/L wskazuje na obecność zadowalającej odporności po przebytym zakażeniu lub szczepieniu przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B.Badanie przeciwciał HBc total jest elementem diagnostyki podczas procesu diagnostyczno-leczniczego w przebiegu wirusowego zapalenia wątroby typu B. Pozwala ono zarówno stwierdzić zakażenie, jak i określić jak dawno temu do niego doszło i monitorować skuteczność ewentualnego leczenia. HCV-G są to przeciwciała obecne we krwi osób, które miały kontakt z wirusem zapalenia wątroby typu C (HCV). Oznaczenie poziomu tych przeciwciał jest podstawowym badaniem przesiewowym, używanym w diagnostyce zakażeń HCV.