Profil "CIĄGŁE ZMĘCZENIE"

morfologia z rozm. autom.
retikulocyty
OB
CRP
glukoza
cholesterol
HDL – cholesterol
LDL – cholesterol
triglicerydy
AlAt
AspAt
mocznik
kreatynina + GFR
TSH
fT4
sód
potas
chlorki
magnez
żelazo
witamina D3

Profil „CIĄGŁE ZMĘCZENIE” może pomóc ocenić stan organizmu i znaleźć przyczynę obniżonego samopoczucia. Morfologia krwi obwodowej z rozmazem automatycznym ocenia ogólny stan organizmu na wielu płaszczyznach. Poziom krwinek czerwonych i ich parametrów sprawdza między innymi obecność bądź brak anemii, a dzięki wskaźnikom czerwonokrwinkowym wskazuje z jakim rodzajem niedoboru mamy do czynienia. Płytki krwi pomagają ocenić potencjał krzepliwości naszej krwi, oceniając np. ryzyko wystąpienia zakrzepicy. Krwinki białe to nasze ,,siły obronne”. Ich poziom i proporcja pomiędzy poszczególnymi rodzajami leukocytów ocenianymi w rozmazie może pomóc rozpoznać rodzaj zakażenia (bakteryjne czy wirusowe), ale również sugerować chorobę pasożytniczą bądź alergię. OB i CRP – białko C-reaktywne to badania oceniające obecność lub brak procesu zapalnego w organizmie, różnicuje też choroby o charakterze przewlekłym od tych ,,ostrych’’. Stan zapalny jest reakcją obronną na szkodliwy bodziec zapalny. W organizmie dochodzi do aktywacji komórek układu immunologicznego, pojawiają się mediatory zapalne, zmienia się przepuszczalność naczyń, dochodzi do aktywacji układów krzepnięcia i fibrynolizy oraz wiele innych. Odpowiedź zapalna może być miejscowa lub uogólniona, a jej przebieg jest ostry bądź przewlekły (ostry stan zapalny występuje, np. w szybko rozwijającej się infekcji, a przewlekły stan zapalny organizmu obserwujemy przykładowo w chorobach układowych tkanki łącznej, przewlekłym wirusowym zapaleniu wątroby i wielu innych). Markerami stanu zapalnego nazywamy wskaźniki laboratoryjne, których wartość wzrasta podczas reakcji zapalnych. Takimi wskaźnikami są, np. wzrost liczby białych krwinek, stężenia CRP czy wzrost odczynu Biernackiego. Markery stanu zapalnego, takie jak stężenie CRP i szybkość opadu krwinek czerwonych – OB – można wykorzystywać nie tylko w celu poszukiwania chorób i rozróżniania zapalnego i niezapalnego podłoża dolegliwości, ale i po to, aby obserwować postępy w leczeniu. Prawidłowe leczenie infekcji zaowocuje gwałtownym obniżeniem się wskaźników stanu zapalnego. Powolny spadek wartości markerów stanu zapalnego towarzyszy cofaniu się poważnych chorób o innym niż infekcja mechanizmie. Glukoza może wykazać cukrzycę, która niestety jest chorobą cywilizacyjną i coraz częściej dotyka ludzi w wieku średnim. Badanie glukozy we krwi jest jednym z podstawowych badań krwi wykonywanych w przypadku pojawienia się u pacjenta niepokojących objawów, które mogą sugerować zaburzenia tolerancji węglowodanów, jak np. : częstsze oddawanie moczu, wzmożone pragnienie, zwiększony apetyt, uczucie senności, nagły przyrost masy ciała w ciągu kilku miesięcy, przyspieszone tętno problemy ze wzrokiem, zaburzenia neurologiczne (np. niepokój, drgawki), utrudnione leczenie trwających infekcji. Kontrola stężenia glukozy we krwi powinna być przeprowadzana również u osób: z nadciśnieniem i chorobami układu sercowo-naczyniowego, kobiet w ciąży, kobiet z zespołem policystycznych jajników (PCOS), z chorobami tarczycy, ze schorzeniami trzustki, z chorobami nadnerczy, z zespołem po posiłkowym, który występuje po operacji żołądka, których najbliżsi krewni chorują na cukrzycę. Cholesterol całkowity, HDL-cholesterol, LDL-cholesterol i triglicerydy czyli lipidogram lub profil lipidowy w surowicy krwi. Podstawowymi wskazaniami do wykonania stężenia tych substancji są m.in. cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, przewlekłe choroby zapalne, nadczynność i niedoczynność tarczycy, choroba wieńcowa. Zaburzenia gospodarki lipidowej mogą prowadzić do choroby niedokrwiennej serca, powstawania płytek miażdżycowych, zawału mięśnia sercowego i udarów mózgu. Aminotransferaza asparaginianowa (AspAt) i aminotransferaza alaninowa (AlAt) to enzymy oceniające stan wątroby. Zwiększenie aktywności aminotransferaz (AlAT, ALT i AspAT, AST) jest często spotykanym objawem i może być spowodowane m.in. chorobami wątroby. AlAT jest wskaźnikiem bardziej swoistym dla wątroby, AspAT zaś występuje także w innych narządach (serca, tarczycy) i jej aktywność może być zwiększona w ich chorobach. Umiarkowane zwiększenie aktywności aminotransferaz (wzrost poniżej 5 razy ponad normę), gdy stosunek AspAt do AlAT (tzw. wskaźnik de Ritisa) jest większy od 1, może wskazywać zwłaszcza na alkoholowe uszkodzenie wątroby, stłuszczenie wątroby i marskość. Mocznik to finalny produkt przemiany białkowej, zbudowany jest z amoniaku oraz dwutlenku węgla. W cyklu mocznikowym dochodzi do rozpadu białek do aminokwasów, które następnie rozkładają się na ketokwasy oraz amoniak, który jest toksyczny dla organizmu. Następnie jony amonowe są transportowane do wątroby, gdzie są przekształcane w mniej toksyczny mocznik. Jest on transportowany z krwią do nerek, gdzie po przefiltrowaniu zostaje usunięty z organizmu wraz z moczem. Badanie wykonywane jest u pacjentów, u których konieczne jest przeprowadzenie diagnostyki w związku z podejrzeniem nieprawidłowości w funkcjonowaniu nerek. Trzeba wziąć pod uwagę, że stężenie mocznika zależy od aktywności, diety pacjenta, podaży białka w diecie oraz stanu nawodnienia. Badanie kreatyniny i GFR – często jest wykonywane profilaktycznie w celu określenia sprawności pracy nerek pacjenta, nawet gdy ten nie dostrzega u siebie jeszcze żadnych negatywnych objawów, które mogłyby świadczyć o jakichś zaburzeniach. Wskaźnik GFR (ang. glomerular filtration rate) to wskaźnik filtracji kłębuszkowej, który określa poziom przesączenia kłębuszkowego oraz wydolność nerek. Badanie GFR służy wstępnej ocenie czynności wydalniczej nerek. Jego nieprawidłowy wynik może wskazywać na upośledzenie pracy organu lub rozwój choroby. Pozwala na określenie prawidłowości filtracji kłębuszkowej w nerkach. Zaleca się je wtedy, gdy u pacjenta podejrzewa się uszkodzenie nerek z powodu narażenia na działanie różnorodnych toksyn, czy też z powodu przyjmowanych leków. Oznaczanie poziomu kreatyniny jest ważne przed różnego rodzaju operacjami i zabiegami chirurgicznymi oraz przed badaniami diagnostycznymi, które wymagają podania kontrastu (tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny, koronarografia). TSH czyli hormon tyreotropowy produkowany jest przez przysadkę mózgową, a jego zadaniem jest pobudzanie tarczycy do wytwarzania i wydzielania hormonów T3 (trijodotyronina) oraz T4 (tyroksyna). Badanie TSH jest jednym z badań krwi wykorzystywanym w diagnostyce endokrynologicznej i dostarcza lekarzom informacji na temat poprawności działania tarczycy. Stężenie TSH oznaczane jest na podstawie próbki krwi pacjenta. Do wykonania badania krew należy pobrać w godzinach porannych, wówczas wynik jest najbardziej miarodajny. Pora dnia jest bardzo istotna, ponieważ działanie układu hormonalnego w dużym stopniu zależy od rytmu dobowego organizmu. W przeciwieństwie do wielu innych badań, do badania TSH nie trzeba się specjalnie przygotowywać. Nie ma też konieczności przychodzenia na badanie na czczo. Ważna jest jedynie pora dnia. Takie dolegliwości, jak wypadanie włosów, zmęczenie, wzrost masy ciała, zaparcia – to najczęstsze powody, dla których warto wykonać diagnostykę tarczycy, a szczególnie badanie TSH, fT4 i fT3. Jednak nie zawsze mają one związek z chorobą tego gruczołu. Objawy takie, jak przyspieszone bicie serca, podwyższone ciśnienie tętnicze, spadek masy ciała, problem z nietolerancją wysokich temperatur, bezsenność, nadpobudliwość – mogą świadczyć o nadczynności tarczycy. Pacjenci cierpiący na to zaburzenie często uskarżają się na problemy ze snem. Nadczynność tarczycy objawiać się może także wzmożoną potliwością, drżeniem rąk oraz osłabieniem mięśni czy biegunkami. W przypadku niedoczynności tarczycy często obserwuje się wzrost masy ciała, suchą skórę (zwłaszcza na łokciach i kolanach), osłabienie i obniżenie nastroju, zaparcia, a także spowolnioną akcję serca. Pacjenci często skarżą się na to, że szybko marzną. U osób w starszym wieku, u których współwystępują choroby układu sercowo-naczyniowego, często dochodzi do nasilenia objawów niewydolności krążenia. ft4 (wolna tyroksyna) jest jednym z dwóch głównych hormonów tarczycy. Dzięki niemu układ nerwowy dobrze funkcjonuje. To właśnie ft4 odpowiada za regulowanie procesu przemiany materii. Dodatkowo pobudza rozwój oraz wzrost tkanek. ft4 to jedno z badań wykonywanych podczas monitorowania niedoczynności tarczycy. Badanie ft4 powinno być zawsze przeprowadzane na czczo. Materiałem do badania jest próbka krwi żylnej. Każdy rodzaj terapii hormonalnej może zaburzać wynik badania, dlatego zanim dostaniesz skierowanie, powiadom lekarza o wszystkich chorobach, a także o przyjmowanych lekach. Nie powinno się iść na badanie ft4 po przyjęciu tabletki z tyroksyną. Sód, potas, chlorki, magnez to nasze makroelementy. Sód stanowi główny składnik płynów ustrojowych i jest niezbędny do utrzymania równowagi kwasowo- zasadowej. Ma wpływ na właściwe funkcjonowanie mięśni i nerwów oraz jest składnikiem enzymów, a wraz z potasem reguluje gospodarkę wodną organizmu. Sód jest antagonistą potasu. Sód znajdziemy w produktach takich jak: sól i pokarmy, do produkcji których się jej używa. Potas wraz z sodem są niezbędnymi pierwiastkami do prawidłowej gospodarki wodnej organizmu. Jest on składnikiem płynów wewnątrzkomórkowych, enzymów i soków trawiennych. Potas odpowiada za właściwą pracę mięśni i nerwów. Zwiększa on także przepuszczalność błon komórkowych i stymuluje gruczoły wydzielnicze. Potas jest antagonistą sodu. Chlorki wraz z sodem odpowiadają za gospodarkę wodną w organizmie i są niezbędne do zachowania równowagi kwasowo- zasadowej. Znajdują się one w płynach ustrojowych i potrzebny jest do wytworzenia kwasu solnego w żołądku oraz mają również wpływ na pracę serca. Magnez jest jednym z kluczowych pierwiastków niezbędnych do budowy zdrowych i mocnych zębów oraz kości, odpowiada także za procesy widzenia, termoregulacji, przekazywania informacji między mięśniami i nerwami oraz za przemianę materii. Przeciwdziała zakrzepom i zmniejsza ryzyko zawału serca, aktywuje enzymy i bierze udział w metabolizmie lipidów. Działa przeciw-stresowo i przeciwstarzeniowo, wpływa korzystnie na pracę mózgu i przyspiesza wchłanianie wapnia. Chociaż niektóre z nich nie są potrzebne w dużych ilościach, to jednak w wyniku niedoboru któregokolwiek elementu zostaje zaburzona homeostaza i rozpoczyna się kaskada najróżniejszych problemów zdrowotnych. Nie bez powodu mówi się bezustannie o tym, jak istotna jest dobrze zbilansowana dieta. To właśnie wraz z pokarmem dostarczamy sobie lub nie, składników odżywczych. Bez nich na próżno jest liczyć na dobre samopoczucie, sprawność umysłową i fizyczną. Wszystkie makro- i mikroelementy odgrywają określone role i uczestniczą w przeróżnych procesach zachodzących w całym naszym ciele. Zarówno ich wzrost jak i niedobór może wskazywać na szereg chorób w naszym organizmie. Ze względu na swoje właściwości chemiczne żelazo bierze aktywny udział w transporcie tlenu i dwutlenku węgla w organizmie. Ponad 60% całej ustrojowej puli żelaza jest zużywane do produkcji hemoglobiny, będącej głównym składnikiem erytrocytów, czyli czerwonych komórek krwi. Hemoglobina jest najważniejszym białkiem wykorzystywanym do dostarczania cząsteczek tlenu wszystkim komórkom ciała. Pozostała część żelaza znajduje się w postaci związanej w mioglobinie, dostarczającej tlen do mięśni szkieletowych, ponadto w enzymach odpowiedzialnych za procesy oddychania komórkowego, w enzymach chroniących komórki przed stresem oksydacyjnym, a także w enzymach biorących udział w procesie syntezy serotoniny, hormonów tarczycy, związków wysokoenergetycznych (niezbędnych do przemian biochemicznych), a także w syntezie DNA, prostaglandyn i tlenku azotu. Prawidłowy poziom żelaza we krwi jest niezbędny do tego, aby wszystkie te procesy fizjologiczne mogły przebiegać w niezakłócony sposób. Około 25% żelaza stanowi jego pula zapasowa, zlokalizowana głównie w wątrobie oraz śledzionie. Aby organizm mógł prawidłowo funkcjonować, musi być zachowana równowaga pomiędzy zużyciem a dostarczaniem mu tego pierwiastka. W przypadku, gdy ilość żelaza w organizmie ulega obniżeniu, zwiększa się jego wchłanianie z pożywienia, a gdy występuje nadmiar, ilość wchłanianego żelaza ulega zmniejszeniu. Z uwagi na to, że mechanizm ten ma ograniczone możliwości działania, zdarza się, że poziom żelaza znajduje się poza prawidłowym zakresem, co może skutkować rozwojem zaburzeń w pracy całego organizmu. Witamina D3 wpływa na funkcjonowanie naszego organizmu, jej niedobory mogą przyspieszyć rozwój osteoporozy. Jej poziom bezpośrednio wpływa na nasze samopoczucie, często jest nazywana hormonem szczęścia. Jej produkcja jest uzależniona od ekspozycji skóry na słońce, stąd spadek jej aktywności jest niemal pewny w okresie jesienno-zimowym. Brak witaminy D3 w organizmie prowadzi do zaburzeń w gospodarce wapniowo-fosforanowej, co skutkuje nieprawidłową mineralizacją kości. U dzieci może dochodzić do zmniejszenia wchłaniania wapnia, zaburzeń wzrostu kości, a następnie ich zniekształcenia (krzywicy). Zmniejszenie mineralizacji kości w przypadku osób dorosłych nazywane jest osteomalacją. Innym charakterystycznym stanem niedoboru witaminy D3 jest osteoporoza. Skutkuje ona zwiększoną tendencją do złamań i urazów kostnych. Nieodpowiednia podaż witaminy D3 i jej niedobory z tym związane mogą również prowadzić do nieprawidłowości w budowie mięśni, a w konsekwencji ich bólu. Witamina D3 jest niezbędna do odbudowy tkanki mięśniowej, bierze udział w jej regeneracji, np. po wysiłku fizycznym. Chroniczny ból mięśni, z którym kojarzy nam się ogólny stan przemęczenia, może mieć swoje podłoże w nieprawidłowej wartości witaminy D3 w organizmie. Witamina D3 jest niezbędna w syntezie substancji regenerujących naskórek i skórę właściwą po urazach. Niedobór witaminy D3 może doprowadzić do zaburzenia w gojeniu się ran. Określenie liczby retikulocytów stanowi podstawę oceny aktywności erytropoetycznej szpiku. Ma to szczególne znaczenie w określaniu erytropoezy przy niedokrwistościach hemolitycznych i niedokrwistościach, ale również w kontroli leczenia preparatami żelaza niedokrwistości.